Odnowiciel mowy polskiej - konferencja

Znaczeniu papieża-Polaka w procesie rozwoju języka polskiego poświęcona będzie konferencja naukowa "Jan Paweł II - Odnowiciel Mowy Polskiej", która odbędzie się 2 i 3 czerwca w Poznaniu z okazji 30. rocznicy pierwszej pielgrzymki Jana Pawła II do Polski.

Celem konferencji, której organizatorami są Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (UAM) i Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, jest zebranie, usystematyzowanie i upowszechnienie różnych aspektów oddziaływania Jana Pawła II na kształt współczesnego języka polskiego. 

Jak podkreślił 26 maja w Poznaniu na konferencji prasowej prof. Stanisław Mikołajczak z Instytutu Filologii Polskiej UAM, zasługą Jana Pawła II było m.in. to, że uruchomił on proces, który zakończył funkcjonowanie w życiu publicznym nowomowy.

"Nowomowa polegała przede wszystkim na tym, że fałszowała sensy. Wprowadzała nowe znaczenia po to, by ukryć stare. Jan Paweł II obnażył ten proces i słowom przywrócił ich pierwotne, historyczne znaczenia. Już nie można była mówić o demokracji socjalistycznej, tylko o demokracji. Nadał pierwotne znaczenie takim terminom jak patriotyzm, miłość ojczyzny. Za tymi słowami szedł głęboki przekaz moralny" - powiedział prof. Mikołajczak.

Przyznał zarazem, że nie wszyscy językoznawcy zgadzają się z przypisywanymi papieżowi zasługami. "Te kontrowersje polegają na tym, że język to system gramatyczny i leksyka - oni odnieśli się właśnie do tego. Rzeczywiście - jeden człowiek nie wpływa na system językowy. Ale język to także zbiór tekstów, które w nim powstają, ta cała procedura nadawczo-odbiorcza, a także sprawność językowa. W tych trzech sferach papież miał rewelacyjny, odnowicielski wpływ" - powiedział naukowiec.

Jak zapewnił, prelekcje wygłoszone przez naukowców będą miały popularnonaukowy charakter, zrozumiały także dla osób spoza grona naukowego.

O wygłoszenie referatów poproszeni zostali najwybitniejsi polscy językoznawcy. Wśród zaproszonych są m.in. profesorowie Bogdan Walczak, Jerzy Bartmiński, Barbara Boniecka, Renata Grzegorczykowa, Jadwiga Puzynina i Jan Miodek. Zaproszeni zostali także literaturoznawcy, teologowie i medioznawcy.

Referenci poruszą m.in. takie problemy jak perswazyjność w tekstach Jana Pawła II, pola semantyczne, neologizmy, archaizmy i ich funkcje w papieskich tekstach, a także Jan Paweł II w języku mediów.

Części naukowej konferencji towarzyszyć będą wydarzenia kulturalne. Wśród nich przewidziano m.in. projekcję filmu Andrzeja Trzosa-Rastawieckiego "Pielgrzym" oraz recytacje tekstów Jana Pawła II w ramach programu religijno-artystycznego Verba Sacra. Teksty papieża interpretować będą m.in. Jerzy Zelnik, Dorota Segda i Adam Woronowicz.

Na placu Adama Mickiewicza pojawi się wystawa fotograficzna tematycznie związana z pielgrzymkami Jana Pawła II do Polski. W dniach poprzedzających konferencję zostanie też zorganizowany przegląd filmów papieskich.